Blog: griep en verkoudheidsvirussen, aromatische benadering

© Madeleine Kerkhof

In perioden waarin verkoudheids- griep en Covid virussen weer veel mensen treffen kan het zinvol zijn om essentiële oliën te gebruiken voor het versterken van je immuniteit tegen virussen, en jou en je naasten te helpen om virale luchtweginfecties zoveel mogelijk te voorkomen en de ziektelast te verminderen.

Verkoudheidsvirussen gaan vaak gepaard aan snotneuzen, koorts, keelpijn en malaise. Ze komen meestal in de winter en het vroege voorjaar voor (Liu et al., 2017). Het virus (waartoe ook corona virussen behoren) kan, net als griepvirussen, longontstekingen veroorzaken waaronder een secundaire bacteriële longontsteking, maar ook bronchitis veroorzaken (Forgie et al., 2009). De infectieziekte is een aanslag op de gezondheid, vooral maar niet exclusief voor zieken en ouderen. SARS, waarvan we in het verleden een uitgebreide uitbraak gezien hebben, veroorzaakt zowel infecties aan de bovenste en onderste luchtwegen, is ook een corona virus. We hebben momenteel te maken met diverse typen virussen zoals nieuwe varianten van Covid, die naast longontstekingen ook bloedafwijkingen (stolsels), vaatafwijkingen en hartproblemen kan veroorzaken, naast andere complicaties voor het herstel. Inmiddels is in januari 2024 door Nederlandse studies bekend geworden dat Long Covid wel degelijk fysieke oorzaken heeft en niet “tussen de oren zit”. Preventie en tijdige behandeling van alle virale luchtweginfecties blijft de beste weg naar een goed herstel.

 

Studies & essentiële olie

Ik ben van mening dat een goede balans van essentiële oliën die bewezen effectief zijn tegen verkoudheids- en (andere) griepvirussen met terrein (slijmvliezen) ondersteunende oliën in geschikte toediening kan bijdragen aan de preventie van virale luchtweginfecties en het herstel daarvan en mogelijk effectief te behandelen, uiteraard naast (en waar mogelijk veilig geïntegreerd in) de standaard medische behandeling.

Er zijn talloze studies (zie ook mijn boek Klinische Aromazorg uit 2020 en volg onze scholingen voor nog meer up-to-date kennis en vaardigheden), die de antivirale werking bewijzen van essentiële oliën tegen verkoudheids- en griepvirussen.

Het kan wel even duren voor er grondige studies beschikbaar zijn die aantonen of essentiële oliën specifieke recente varianten van Covid virussen aankunnen, maar inmiddels is er wel wat bekend. Geranium (Pelargonium graveolens) en citroen (Citrus limon) bevatten moleculen die een positief effect hebben op het terugbrengen van ACE2, het angiotensine converterend enzym, dat nauw betrokken is bij Covid (Senthil Kumar et al., 2020).
In een andere studie blijkt cajeput (Melaleuca cajeputi) veelbelovend om bij te dragen aan de preventie van Covid infectie in het lichaam (My et al. 2020).

Aan de hand van de vele studies en positieve ervaringen geef ik hier mijn suggesties voor:

Ter preventie en voor nazorg (voor volwassenen en kinderen):

2 delen Siberische zilverspar subCO2 of EO (Abies sibirica)
2 delen Tijm ct. linalool EO (Thymus vulgaris ct. linalool)
1 deel Geranium EO (Pelargonium graveolens)
1 deel Citroen EXP (Citrus limon)
1 deel Cajeput EO (Melaleuca cajeputi)
1 deel Kamille, Echte CO2-select (Matricaria recutita)

Toepassing: vul voor volwassenen een inhaler met 20-25 druppels van de combinatie en voeg een paar druppels jojoba toe om het mengsel te fixeren. Je kunt voor volwassenen ook 1-4 druppels per keer op een AromaPatch® druppelen.

Je kunt deze compositie ook toevoegen aan een zalf als een borstwrijfzalf, voor de meeste volwassenen (5%). Vraag voor kinderen deskundig advies aan uw (verpleegkundig of natuurgeneeskundig) aromatherapeut, rekening houdend met leeftijd en andere bijzonderheden.

Mijn suggestie bij aanwezige virale luchtweginfectie door rhino en corona virus (niet Covid specifiek en alleen voor volwassenen en kinderen vanaf 4 jr):

2 delen Siberische zilverspar subCO2 of EO (Abies sibirica)
1 deel Eucalyptus, wild (Eucalyptus globulus) – of een alternatief zonder 1,8 cineol
1 deel Tijm ct. thymol (voor volwassenen) en ct. linalool voor kinderen of na de acute fase in plaats van ct. thymol (Thymus vulgaris)
1 deel Geranium EO (Pelargonium graveolens)
1 deel Citroen EXP (Citrus limon)
1 deel Helicryse EO uit Italië of Corsica (Helicrysum italicum) of Kamille, Echte CO2-select (Matricaria recutita)

Gebruik het op dezelfde wijze als hierboven beschreven. Vraag voor kinderen deskundig advies aan uw (verpleegkundig of natuurgeneeskundig) aromatherapeut, rekening houdend met leeftijd en andere bijzonderheden.

Voorzorgsmaatregelen en waarschuwingen:
Vermijd inhalatie tegelijkertijd met andere luchtwegmedicatie via inhalatie. Laat tussen beide toedieningen 2-3 uur zitten.
Voor kinderen tussen 3 maanden en 4 jaar: vervang Eucalyptus globulus door Eucalyptus smithii.
Vermijd Eucalyptus globulus bij mensen met (een neiging tot) epileptische aanvallen. Je kunt de olie vervangen door Ravintsara (Cinnamomum camphora ct. cineol), of Tea tree (Melaleuca alternifolia).
Oliën die zeer rijk zijn aan 1,8 cineol oliën, waaronder de meeste eucalyptus soorten en ook cajeput (Melaleuca cajeputi) kunnen interacteren met medicatie, ook bij inademing (Tisserand & Young, 2014) – vraag voor mensen die meerdere soorten medicatie gebruiken een expert om advies.
Vermijd preventief dermaal gebruik voor mensen met bloedstollingsstoornissen, hoewel het risico nagenoeg nihil is (Helicrysum). Vervang helicryse in dat geval door Echte Kamille (Matricaria recutita).

 

Een van de vele positieve ervaringen mocht ik onlangs (januari 2024) horen van verpleegkundige in de wijk Lieve:

“Ik wil jou even wat vertellen. Sinds het begin van de herfst heb ik denk ik al 30 inhalers gemaakt voor zowel familie, collega’s en cliënten, volgen jouw ‘ corona’ recept. Het is een gigantisch succes omdat mensen binnen de 48u van hun klachten af zijn. Ik kan mijn oliën en inhalers haast niet op tijd bestellen. Voor mensen die heel veel hoesten doe ik er ook nog wat anise mirtle bij, werkt ook super. Zo heb ik een cliënt die uitbehandeld is van kanker en dus palliatief. Zij hoeste zich echt kapot, zo zielig. Nou na 24u was de hoest weg. We zijn ondertussen 2 maand verder en ze wil alweer een nieuwe., geen hoest meer gehad. Zo fijn allemaal. Mensen blijven zich verbazen dat het werkt ????. Is allemaal dankzij jou en ik ben zo dankbaar dat jij ooit op mijn pad kwam!”

Rationale voor de keuze van essentiële oliën:

Siberische zilverspar (Abies sibirica) is een krachtige antivirale olie tegen griep zoals influenza H3N2 door het activeren van de vereiste immuunrespons via inhalatie/verdamping (Safatov et al., 2005 Shiskina et al.,2005; Sergeev et al., 2001). Siberische zilverspar staat bekend als een uitstekende mucolyticum en expectorans, maar is ook een kalmerende balsem voor de luchtwegen, een waardevol antisepticum en ontstekingsremmer en daarmee waardevol als terreinondersteuning. Siberische zilverspar bevat bornylacetaat (20%) dat ondermeer het niveau pro-inflammatoire cytokinen in vitro en in vivo verlaagt, histologische veranderingen in de longen vermindert en  NF-kappa-B (nucleaire factor kappa B) onderdrukt, een stof die een sleutelrol speelt in o.a. witte bloedcellen en andere soorten cellen die betrokken zijn bij het opwekken van een ontstekingsreactie (Chen Net al. 2014). Juist bij problematische ontstekingsprocessen waarbij cytokinenstorm aanwezig is zou dit wel eens een erg waardevolle olie kunnen zijn.
De olie is een waar een long- en luchtwegtonicum, is verder behulpzaam bij hoest en verkoudheid en mijn eerste keuze voor nagenoeg alle virale luchtweginfecties.

Geranium (Pelargonium graveolens) en citroen (Citrus limon) bevatten moleculen die een positief effect hebben op het terugbrengen van ACE2, het angiotensine converterend enzym, dat nauw betrokken is bij Covid-19 (Senthil Kumar et al., 2020).
In een andere studie blijkt cajeput (Melaleuca cajeputi) veelbelovend om bij te dragen aan de preventie van Covid-19 infectie in het lichaam (My et al. 2020).

Wilde eucalyptus (Eucalyptus globulus) is sterk antiviraal tegen Haemophilius influenzae en H. parainfluenzae (Cermelli et al., 2008). Een interessant onderzoek toonde aan dat de olie mogelijk het griepvaccin Hemagglutinine in zijn effectiviteit kan versterken (Brazzolo et al., 2015). De olie is ook sterk ontstekingsremmend voor de luchtwegen (Yadav en Chandra, 2017; Zhao et al.,2008). Vervang het echter door een andere olie (zie Voorzorgsmaatregelen en waarschuwingen) bij een (neiging) tot epilepsie.

Studies naar tijm richten zich vooral op rode tijm (Thymus vulgaris ct. Thymol). Tijm is sterk antiseptisch voor longen en luchtwegen, waaronder antiviraal tegen Haemophilus influenzae, H. parainfluenzae en Moraxella catarrhalis ( Acs et al., 2018). Tijm ct. thymol is daarnaast krampstillend (Beer et al., 2007), hoest verlichtend (WHO 2004), mucolytisch en expectorans. Tijm ct. linalool (Thymus vulgaris ct. linalool) is tegelijkertijd zacht en krachtig, een goede olie in de preventie en nazorg.

Helicryse (Helicrysum italicum, bij voorkeur uit Italië of Corsica-Frankrijk) is een geweldige terreinondersteuning van gezwollen slijmliezen en werkt als een corticoïd (Sal et al., 2002) zonder de bijwerkingen van een corticoïd. Helicrysum werkt als een pulmonaire reiniger en staat bekend om zijn immuun ondersteunende werking.

Echte kamille (Matricaria recutita) is een waardig alternatief voor helicryse wanneer die olie niet ingezet kan worden. Zie hierboven.

Hoewel er andere oliën zijn om te overwegen, is zelfs de kostbare Melissa officinalis tegen influenzavirus H9N2 (Pourghanbari et al., 2016), of de nogal agressieve kaneelschors (Cinnamomum zeylanica of C. burmanii) tegen griep, rotavirus en bacteriële pneumonie (Bronchot et al., 2017), en zeker andere waar je misschien aan denkt, vind ik dat de bovengenoemde compositie medicinaal evenwichtig is en daarbij redelijk betaalbaar in gebruik. 

Een zinvolle aanvulling kan nog bergamot EO (Citrus aurantium var. bergamia) zijn in een laag gehalte (1/2 of 1 deel). Het is een fijne olie die angst verlicht (de Sousa, et al., 2015; Ni et al., 2013), stress en nervositeit reduceert (Manucci et al., 2017; Han et al., 2017; Watanabe et al., 2015; Hwang et al., 2013; Saiyudthong and Marsden 2010; Saiyudthong and Mekseepralard, 2006; Liu et al., 2006) en een bekende antivirale en experience based kramp opheffend middel voor de luchtwegen vormt.

 

Referenties: 

Ács K, Balázs VL, Kocsis B, et al. Antibacterial activity evaluation of selected essential oils in liquid and vapor phase on respiratory tract pathogens. BMC Complement Altern Med. 2018 Jul 27;18(1):227. doi: 10.1186/ s12906-018-2291-9.

Beer AM, Lukanov J, Sagorchev P. Effect of Thymol on the spontaneous contractile activity of the smooth muscles. Phytomedicine. 2007 Jan;14(1):65-9. Epub 2006 Dec 20.

Brazzoli M, Magini D, Bonci A, et al. Induction of Broad-Based Immunity and Protective Efficacy by Self-amplifying mRNA Vaccines Encoding Influenza Virus Hemagglutinin. J Virol. 2015 Oct 14;90(1):332-44. doi: 10. 1128/JVI.01786-15. Print 2016 Jan 1.

Brochot A, Guilbot A, Haddioui L, Roques C. Antibac-terial, antifungal, and antiviral effects of three essential oil blends. Microbiologyopen. 2017 Aug;6(4). doi: 10. 1002/mbo3.459. Epub 2017 Mar 14.

Cermelli C, Fabio A, Fabio G, Quaglio P. Effect of eucalyptus essential oil on respiratory bacteria and viruses. Curr Microbiol. 2008 Jan;56(1):89-92. Epub 2007 Oct 31.

de Sousa DP, de Almeida Soares Hocayen P, Andrade LN, Andreatini R. A Systematic Review of the Anxiolytic Like Effects of Essential Oils in Animal Models. Molecules. 2015 Oct 14;20(10):18620-60. doi: 10.3390/molecules 201018620.

Forgie S, Marrie TJ (February 2009). “Healthcare-associated atypical pneumonia”. Seminars in Respiratory and Critical Care Medicine. 30 (1): 67–85. doi:10.1055/s-0028-1119811. PMID 19199189.

Han X, Gibson J, Eggett DL, Parker TL. Bergamot (Citrus bergamia) Essential Oil Inhalation Improves Positive Feelings in the Waiting Room of a Mental Health Treatment Center: A Pilot Study. Phytother Res. 2017 May;31 (5):812-816. doi: 10.1002/ptr.5806. Epub 2017 Mar 24.

Hwang J. H. (2006). The effects of the inhalation method using essential oils on blood pressure and stress responses of clients with essential hypertension. Taehan Kanho Hakhoe Chi 36 1123–1134.

Li Y, Xu YL, Lai YN, et al. Intranasal co-administration of 1,8-cineole with influenza vaccine provide cross-protection against influenza virus infection. Phytomedicine. 2017 Oct 15;34:127-135. doi: 10.1016/j.phymed.2017. 08.014. Epub 2017 Aug 18.

Liu S. H., Lin T. H., Chang K. M. (2013). The physical effects of aromatherapy in alleviating work-related stress on elementary school teachers in Taiwan. Evid. Based Complement. Alternat. Med. 2013 853809 10. 1155/ 2013/853809.

Liu P, Shi L, Zhang W, et al. (November 2017). “Prevalence and genetic diversity analysis of human coronaviruses among cross-border children”. Virology Journal. 14 (1): 230. doi:10.1186/s12985-017-0896-0. PMC 5700739. PMID 29166910.

Mannucci C, Navarra M, Calapai F, et al. Clinical Pharmacology of Citrus bergamia: A Systematic Review. Phytother Res. 2017 Jan;31(1):27-39. doi: 10.1002/ ptr.5734. Epub 2016 Oct 17.

My TTA, Loan HTP, Hai NTT, et al. Evaluation of the Inhibitory Activities of COVID-19 of Melaleuca cajuputi Oil Using Docking Simulation. ChemistrySelect. 2020;5(21):6312-6320. doi:10.1002/slct.202000822.

Ni C.., Hou W., Kao C., Chang M.,et al. (2013). The anxiolytic effect of aromatherapy on patients awaiting ambu-latory surgery: a randomized controlled trial. Evid. Based Complement. Alternat. Med. 2013 927419 10. 1155/-2013/927419.

Pourghanbari G, Nili H, Moattari A, et al. Antiviral activity of the oseltamivir and Melissa officinalis L. essential oil against avian influenza A virus (H9N2). Virusdisease. 2016 Jun;27(2):170-8. doi: 10.1007/s13337-016-0321-0. Epub 2016 May 21.

Saiyudthong S, Mekseepralard C. Effect of Inhaling Ber-gamot Oil on Depression-Related Behaviors in Chronic Stressed Rats. J Med Assoc Thai. 2015 Oct;98 Suppl 9: S152-9.

Saiyudthong S, Marsden CA. Acute effects of bergamot oil on anxiety-related behaviour and corticosterone level in rats. Phytother Res. 2011 Jun;25(6):858-62. doi: 10. 1002/ptr.3325. Epub 2010 Nov 23.

Sala A, Recio M, Giner RM, et al. Anti-inflammatory and antioxidant properties of Helichrysum italicum. J Pharm Pharmacol. 2002 Mar;54(3):365-71.

Senthil Kumar KJ, Gokila Vani M, Wang CS, et al. Geranium and Lemon Essential Oils and Their Active Compounds Downregulate Angiotensin-Converting Enzyme 2 (ACE2), a SARS-CoV-2 Spike Receptor-Binding Domain, in Epithelial Cells. Plants (Basel). 2020;9(6):770. Published 2020 Jun 19. doi:10.3390/plants9060770.

WHO monographs on selected medicinal plants – Vol.2 World Health Organisation, Geneva, 2004.

Watanabe E, Kuchta K, Kimura M, et al. Effects of bergamot (Citrus bergamia (Risso) Wright & Arn.) essential oil aromatherapy on mood states, parasympathetic nervous system activity, and salivary cortisol levels in 41 healthy females. Forsch Komplementmed. 2015;22 (1):43-9. doi: 10.1159/000380989. Epub 2015 Feb 19.

Zhao W, Wang Y, Tang FD, et al. The expression of TLR4 in rat acute lung injury induced by lipopolysaccharide and the influence of Eucalyptus globulus oil. Zhongguo Zhong Yao Za Zhi. 2006 Feb;31(4):319-22.